موسسه و مرکز تخصصی تمهید قم

به زودی در ویراست جدید جلد اول تفسیر همگام با وحی:

روش به کار رفته در سوره اعلی برای ایجاد امید و شادابی در مربیان و تشخیص وظیفه در صورت دریافت عنایات ویژه، حائز اهمیت است؛

در این سوره پیامبر را که نگرانی هایی در جانب حافظه خود از آیات قرآن در هنگام اقراء آیات بر مردم دارد، تضمین خاطرمی دهد. این تضمین با این جمله شروع می شود: « مگر می شود پروردگار تو را به رسالت برگزیند و به فکر لوازم آن نباشد» ،. لذا درآمد تضمین مذکور با توصیه وی به «تسبیح» آغاز شده است! تضمین حافظه پیامبر بر نگهداری آیات در ذهن و قدرت رساندن به مردم  پشتوانه نظری و شناخت مناسبی از پروردگار لازم دارد. از این رو ویژگی آفریدگاری پروردگار را با تشریح بیشتری از آنچه در سوره علق گذشت، شرح می دهد و ذهن پیامبر را برای پذیرش تنزه خدای متعال از رها کردن پیامبر در مشکل حفظ آیات، آماده می کند. این مطلب معرفتی خود امری ادعایی است؛ برای تنزیه و تسبیح کامل واز صمیم اعتقاد از سوی پیامبر اکرم 7 نیاز به بیان برخی موراد عینی و ملموس است؛ خدای متعال به سبزه هایی که جلوی چشم همه انسان ها هستند، توجه می دهد. سبزه هایی که می رویند و تا نهایت استعدادشان رشد می کنند. «فجعله غثاء احوی»

باز برای تضمین بیشتر خاطر پیامبر وی را در امر رشد و هدایت  موجودات در مرز کلیات باقی نمی گذارد بلکه به پیامبر به صراحت و به شکل شخصی می فرماید که ما تضمین حافظه تو را می کنیم: « سنقرئک فلا تنسی» و برای آنکه قدرت خود را کامل تر بیان کند و توان حضرت محمد 7 را در «اقراء» و بازخوانی آیات تضمین  مطلق و  امری بی نیاز از تداوم لطف خدا نشمرد، بیان می فرماید که تضمین حفظ آیات تا زمانی است که پروردگار اراده حفظ آیات را از سوی پیامبر کرده باشد: «الا ما شاء الله» در نتیجه حافظه پیامبربه دوام لطف پروردگار محتاج است و همین مطلب فرصتی برای  تداوم حس شکر گزاری  و احساس نیاز دائم به پروردگار می شود. اینکه چرا باید پیامبر تسبیح پروردگار بکند و اینکه دوام فیض بسته به صلاحیت های دریافت کننده نعمت است، و اینکه چرا باید به حضرت محمد 7 چنین لطف ویژه ای بشود، بازگشت به علم پروردگار دارد؛ علمی که آشکار و نهان امور هستی را شامل می شود: «انه یعلم الجهر و ما یخفی» نکته مهم دیگر آن که تضمین اختصاصی به حافظه پیامبر حکیمانه است و بر پایه اهداف صواب صورت می گیرد. آن حضرت در مقام آماده شدن شخصی که باید مردم را به سمت دین و شریعت و راه آسان و مسیری که به آسانی هایی چون بهشت هدایت می کند، مهیا شود و آسان شدگی حافظه وی در همین جهت قابل توجیه است. از این رو حکمت چنین عنایتی را به وی گوشزد می کند که آسان سازی درونی پیامبر برای حفظ آیات در راستای امر تبلیغ و خواندن آیات الهی بر مردم است و ویژه بخشی بی جهت نیست: «و نیسرک للیسری»  پس از بیان عنایت الهی به حضرت محمد 7 و بیان حکمت های این عنایت نوبیت به تبیین این مطلب می رسد که نعمت های الهی شکر گذاری می خواهد این شکر لفظی و عملی است اما خدا از پیامبر شکر عملی می خواهد؛ تذکر مردم به آیات الهی در شرائطی که یاد اوری مفید باشد: « فذکر ان نفعت الذکری». از این رو بر تمام کسانی که نعمت های ویژه الهی را دریافت می کنند روشن می شود که عنایت های خاص مسئولیت های را به دنبال دارد که بی توجهی به آن امکان سلب عنایت را موجب می شود: « الا ما شاء الله»؛ سلب یا دوام فیضی که بر پایه شناخت پروردگار از « آشکار و نهان هاست.