موسسه و مرکز تخصصی تمهید قم

همزمان با سالروز میلاد باسعادت امام حسن عسکری علیه السلام؛ همایش ملی بررسی آرا واندیشه های تفسیری آیت الله العظمی جوادی آملی(دامت برکاته) به همت موسسه آموزش عالی حوزوی و مدرسه علمیه حضرت زینب کبری (علیهاالسلام) رفسنجان باحضور حجه الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر جوادی آملی رئیس بنیاد بین المللی اسرا، جناب استاد حجه الاسلام والمسلمین جناب آقای بهجت پور مدیر محترم حوزه های علمیه سراسر کشور،استاد و محقق برجسته جناب آقای دکتر همایون همتی و جمعی از اندیشمندان و محققان ؛در تالار خیام دانشگاه ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف برگزارشد.

 متن سخنان ایشان بدین شرح است:

تبریک به مناسبت میلاد با سعادت امام حسن عسکری علیه السلام.

الحمدالله که جلسه باشکوهی در استان کرمان و شهر رفسنجان که جزء شهرهای مفاخر خیز کشور است. جلسه ای به منظور تجلیل از مقام علمی و معنوی آیت الله العظمی جوادی آملی برگزار شده است. بنده از همه تشکر میکنم که زحمت کشیدند این برنامه در این وقت با این جمعیت در این مکان برگزار شود.

از افتخارات حوزه های علمیه خواهران استان کرمان تجلیل از مقام علماء است.شخصیت آیت الله جوادی آملی برای همه  ارادتمندان درس آموز است ایشان همه دانش ها را در حد توان بشری آموختند. در چند رشته تخصص دارند و تخصص ها را در خدمت قرآن به کار گرفتند عسل مصفی و شیرین تفسیر را در زمینه تفسیر ترتیبی و موضوعی ارائه داده اند.

قرار دادن این ظرفیت عظیم برای همه کسانی که مدعی پیگیری علم هستند درس آموز است که انسان تا کجا می تواند سیر کند و در کنار این علم آموزی؛ سلوک معنوی هم همراه بوده است. در این راه اگر یاری خدا نباشد دستاورد آن جزء تکرار علم نیست تا مجاهدت برای خدا نباشد لنهدینهم سبلنا به راه نمی افتد . این راه تا انسان از ظرفیتش برای خدا و مردم بی منت خرج نکند همراهی خدا را ندارد ان الله مع المحسنین.

او سخن می گوید و خداوند علم را بر ایشان ساری و جاری می کند، این علمی که خداوند به قلب ایشان افاضه می کند مرهون مناجات شبانه و خلوت های شبانه ایشان است

طریق الی الحق مسیر خاصی دارد

علم رسمی  سر به سر قیل است و قال

نی از او کیفیتی حاصل نه حال

موضوعی که به نظرم رسید در این جلسه با عظمت عرض کنم علوم قرآن در اندیشه های علامه جوادی آملی است .کتابهایی از جمله کتاب قرآن از منظر امام رضا علیه السلام، مقدمه قرآن، قرآن در قرآن، نزاهت قرآن از تحریف کتابهایی است که حضرت استاد در آن ها به مباحث پدیده شناسی قرآن پرداخته است هر کدام از این مباحث به درستی طرح شود تلقی روشن تری  از این کتاب مقدس صورت می گیرد .

یکی از مسائلی که به تدریج به خصوص در بین شیعیان خصوصا در بحث منابع تفسیر  مطرح شد تفسیر جزئ به وسیله تفسیری که از ائمه نرسیده که عقیده اخباریون است نمی شود استناد کرد.

اگر قرار است به فهم قرآن دست پیدا کنیم 1- تمسک به فهم معصوم2 در غالب روایات- تمسک به خود قرآن3- انضمام فهم قرآن و اضافه کردن سنت و روایت. برای حل این مسئله علامه طباطبایی پا به میدان می گذارند روش تفسیر قرآن به قرآن را مطرح می کنند با این ایده نیازی به هیچ منبعی خارج از قرآن نیست.

برای فهم مطالب و معارف و ظهورات قرآن خود بیانگر خود است این بحث سر و صدای زیادی در محافل علمی به پا کرد

ایشان تلاش کرد که این مطلب را ثابت کند قرآن اصل است و خود نور است اگر قرآن را توسط صحابه یا روایات بخواهیم حجیتش را ثابت کنیم اصل بودن قرآن زیر سوال می رود حتی بعضی ایشان را متهم کردند ایشان سنت را قبول ندارند.چرا که

بیان مجملات قرآن و مبهمات قرآن کار معصوم است، آیت الله جوادی آملی شاگردی هستند که حق شاگردی را ادا کردند

کار بزرگی که اگر بخواهم نمونه اش را مثال بزنم شهید مطهری بودند.

نگرش های نادرست در رابطه با اندیشه علامه طباطبایی را آیت الله جوادی آملی برطرف کردند. در زنده کردن و ادامه تفسیر قرآن به قرآن نقش بسزایی ایشان داشتند. ابن تیمیه و خیلی مفسران این مطلب را گفتند اما هیچ داوری روشنی نیست.

قرآن تبیان است برای همه چیز است و برای روشنگری خودش نیازی به غیر ندارد و خود قرآن خودش را توضیح می دهد و در تفسیر خود منبع مستقلی است بدون نیاز به غیر خودش.

مسئله بعد این است که اولویت قرآن را مطرح می کنید؟ از هیچ منبع دیگری نباید استفاده کرد؟ علامه می فرمایند استقلال را مطرح نمی کنند می گویند قرآن خودش خودش را توضیح می دهد اما منحصر توضیح و مرادات ظاهری قرآن به همین راه نیست. قرآن سنت و عقل سه آیه کنار هم هستند وقتی سنت را عاملی برای فهم قرآن مطرح می کنند سنت اهلیت دارد کاشف قرآن باشد اهلیت هنگامی است که خود قرآن حجیت به سنت داده باشند در واقع حجیت قرآن بالذات و حجیت سنت بالعرض و توسط قرآن است.

استقلال برای قرآن است در فهم الفاظش اما بقیه منابع هم می توانند.

مطلب مهم دیگه که در اندیشه علامه است . ما سنت را به عنوان جریان مکمل قرآن می دانیم بحث تفسیر پیامبر معلم هستند و پیغمبر در تفسیر مرجع غیر تعبدی هستند.

حجیت در فهم قرآن به معنای بیان و کشف است در باب فقه از باب معذریت و منجزیت است. قرآن بسیاری از مطالب را به طور کلی و اجمالی گفته است لله علی الناس حج البیت من استطاع علیه سبیلا . اینها جزء از مجرای وحی الهی را نمی توان تفسیر کرد مثل اجزاء و شرایط نماز. لتبین للناسش ما نزل علیه. تفسیر قرآن که توسط خدا بر پیامبر وحی شده و به معصوم عطا شده برای تفسیر جز این بزرگواران که مبین قرآن هستند جای دیگری نمی توان رفت. این سنت است که تنها ملازم قرآن است و جزئیات و تفصیلات قرآن را بیان می کند.

اندیشه علامه طباطبایی توسط آیت الله جوادی آملی تشریح می شود و امور مبهم آن توسط ایشان روشن می شود.