موسسه و مرکز تخصصی تمهید قم

بسم الله الرحمن الرحیم

و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین

سیما مولانا صاحب الامر عجل الله تعالی فرجه الشریف

کارنامه 37 سال کوشش و جنبش دینی ـ علمی

این کم‎ترین بنده‎ی خدای متعال، علیرضا عظیمی فر، پس از اخذ دیپلم در رشته علوم انسانی در سال 1362 ش به خواست و توفیق خداوند متعال، از دیار خود دزفول به قم هجرت و وارد حوزه علمیه مبارکه قم به قصد کسب آموزش معارف دین شدم و آن‎چه تاکنون در این سال‎ها در راه فراگیری علوم و معارف اسلامی گذرانده‎ام، جز به خواست و استعانت و لطف و فضل و عنایت خدای متعال و به دعای حضرات معصومین ـ علیهم السلام ـ، پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ و ام الائمه حضرت صدیقه طاهره فاطمه مرضیه ـ سلام الله علیها ـ و ولی نعمت‎مان حضرت صاحب الامر ـ عجل الله تعالی فرجه الشریف ـ نبوده و نیست. «و ما توفیقی الا بالله»

بنابراین گزارش ذیل نشان‎گر کارنامه 37 سال فعالیت و تلاش در راه کسب معارف دینی و تحصیل علوم اسلامی است و در چند فصل،  فهرست‎وار یاد می‎شود.

فصل اول: تحصیل و آموزش

بند (1): با ورود به حوزه علمیه مبارکه قم در شهریور سال 1362 ش بر اساس آنچه در آن عصر میان طلاب و دانش‎آموختگان حوزه های علمیه کشور رایج و دایر می بود، دروس مقدماتی را که همان علوم ادبیات زبان عرب بود نزد استاد پرآوازه آن دوران، مرحوم شیخ محمدعلی مدرس افغانی ـ رحمة الله علیه ـ گذرانده و آموختم، لکن برخی از ابواب کتاب نام‎آشنای مغنی اللبیب را که به طور معمول طلاب نمی‎خواندند و اساتید هم درس نمی‎دادند را در منزل استاد ادیب سید محمدجواد طالقانی ـ که خداوند نگه‎دارشان بادـ خواندم و فراگرفتم.

بند (2) پس از آموزش دروس مقدماتی و آزمون شفاهی آن‎ها و کسب امتیاز عالی در آزمون آغاز به تحصیل در دروس سطح و کتاب‎های فقهی و اصولی نمودم.

الف) بخش اول از کتاب شرح اللمعه از آثار ماندگار شهید ثانی رحمة الله علیه را نزد استاد بزرگوار آیت الله حاج شیخ رضا استادی ـ که خداوند نگه دارشان بادـ و بخش دوم از مجلد اول همان کتاب را در نزد مرحوم ایت الله حاج شیح حسین راستی کاشانی ـ رحمة الله علیه ـ و بخش اول از مجلد همان کتاب را نزد مرحوم آیت الله سید محمدجواد ذهنی تهرانی ـ رحمة الله علیه ـ شاگردی و کسب آموزش نمودم و اصول فقه مظفر را از آغاز مجلد اول در نزد آیه الله استاد ارجمند حاج سید هاشم حسینی بوشهری ـ که خداوند نگه دارشان باد ـ و مجلد دوم همان کتاب را در نزد آیه الله سید محسن موسوی گرگانی ـ که خداوند نگه دارشان باد ـ آموزش دیدم.

ب) کتاب فاخر و گرانسنگ مکاسب شیخ اعظم انصاری ـ رحمة الله علیه ـ از مبحث مکاسب محرمه و بیع و خیارات را در نزد استاد نام‎آشنای آن روزگار، مرحوم آیت الله حاج شیخ احمد پایانی اردبیلی رحمة الله علیه و نیز مجلد اول کتاب ارزشمند کفایه الاصول را در محضر آن مرحوم آموختم؛ لکن مجلد دوم از همان کتاب را با یکی از دوستان طلبه فاضل با مباحثه علمی و مراجعه به شروح آن کتاب خواندم.

ج) با سپری کردن دروس سطح یادشده در پایه های مختلف با استعانت از خداوند متعال امتحانات کتبی و شفاهی پایه های مختلف تحصیلی را با موفقیت گذراندم و آغاز به دروس خارج فقه و اصول نمودم.

بند (3) درس خارج اصول فقه را نزد آیت الله العظمی حاج شیخ جعفر سبحانی ـ که خداوند نگه دارشان باد ـ به مدت 7 سال و یک دوره کامل افتخاری شاگردی و درس آموزی داشتم و خارج درس فقه را از اواخر کتاب زکات و آغاز کتاب خمس و حج و جهاد به مدت 12 سال تا روز درگذشت یگانه استاد فقیه و عارف عصر حاضر مرحوم ایت الله العظمی حاج شیخ محمدتقی بهجت ـ که همواره رحمت و رضوان الهی بر او باد ـ تلمذ نمودم.

اما پس از وفات آن فقیه پارسا و پرهیزکار درسال 1388 ش به توفیق الهی در درس خارج فقه مکاسب مبحث خیارات فقیه، حکیم و مفسر هم‎روزگار ما، آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالله جوادی آملی ـ که خداوند عمر طولانی باعزت و سلامت به ایشان کرامت فرماید ـ به مدت سه سال شرکت کردم و لکن به دلیل اشتغالات فراوان و از جمله رفت و آمد به شهر اهواز که با مشورت و توصیه اکید معظم له بود، از ادامه شاگردی و حضور در درس استاد ارجمند محروم شدم.

بند (4) در سال 1373 ش به دلیل علاقه شدید به یادگیری و آشنایی با معارف بلند آیات قرآن کریم، در آزمون ورودی رشته تفسیر و علوم قرآنی در مقطع تحصیلی سطح چهار در مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی با اشراف آیت الله العظمی حاج شیخ ناصر مکارم شیرازی ـ که خداوند متعال نگه دارشان باد ـ شرکت و با کسب امتیاز پذیرفته شدم.

این فصل از دوران تحصیل و آموزش، سرآغاز تازه و بسیار خوشایندی در فعالیت و کوشش علمی ـدینی برایم فراهم ساخت که به خواست و استعانت و لطف و توفیق خدای متعال تا به امروز ادامه داشته است. این دوره آموزشی که مدتش 4 سال به طول انجامید، در نزد اساتید بزرگواری دروس تفسیر و علوم وابسته به قرآن را فراگرفتم و اساسی ترین و عمده ترین دروس آموزشی را نزد این اساتید آموختم:

1) مرحوم ایت الله حاج شیخ ابوالقاسم خزعلی ـ رحمة الله علیه ـ

2) مرحوم آیت الله حاج شیخ محمدهادی معرفت ـ رحمة الله علیه ـ

3) مرحوم حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ محمدرضا فاکر خراسانی ـ رحمة الله علیه ـ

4) آیت الله حاج شیخ رضا استادی  ـ که خداوند نگهدارشان باد ـ

5) آیت الله حاج شیخ محمود رجبی ـ که خداوند نگهدارشان باد ـ

6) حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ محمود عبدالهی  ـ که خداوند نگه دارشان بادـ

7) حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ محمدرضا آشتیانی ـ که خداوند نگه دارشان بادـ

اما با آزمون واحدهای درسی این دوره آموزشی ـ تحصیلی و دریافت مدرک تحصیلی پایان دوره و فارغ التحصیلی، راه برای تداوم تلاش مطالعاتی و تحقیقاتی در حوزه دانش تفسیر و علوم وابسته به آن برایم هموار گردید و همواره خداوند متعال را شاکر و سپاسگزارم.

فصل دوم: تدریس

اکنون که خاطرات گذشته کارنامه خودم را از ذهنم عبور می‎دهم، به یاد دارم پس از مدت کوتاهی که دروس مقدماتی را نزد استادان بزرگوارم آموختم، شروع به تدریس متون ادبیات عرب، که در حوزه‎های علمیه رایج بود، چون جامع المقدمات، سیوطی، مغنی اللبیب و مطول با تعدادی از طلاب نمودم. پس از مدتی اصول فقه مظفر و منطق مظفر و مکاسب محرمه و رسائل شیخ انصاری رحمة الله علیه و کفایه الاصول را برای برخی از طلاب عزیز بیان و تدریس و مباحثه داشته‎ام.

یادآوری: در گذشته شیوه رایج و دارج در حوزه علمیه آن بود که دانش‎آموختگان حوزوی به اختیار خود استاد و درس آموزشی را انتخاب می‎کردند و زمان و مکان و برگزاری درس در روزهایی مشخص و حتی اوقات تعطیل با توافق استاد و شاگرد اتفاق می‎افتاد.

اما بخش دیگر از دروسی که این حقیر تدریس داشته در مدارس و مراکز حوزوی برگزار گردیده است و از جمله :

1) مدرسه علمیه حقانی، درس علوم قرآنی پایه ششم

2) جامعه الزهرا  دروس تفسیر و علوم قرآنی برای طلاب خواهر سطح سه

3) حوزه علمیه دارالعلم آیت الله بهبهانی رحمة الله علیه در اهواز،

الف. دروس پایه های سطح یک در سال‎های 1368 تا 1370 ش،

ب. سطح سه تفسیر و علوم قرآنی در سال های 1393 تا 1395 ش،

ج. سطح سه رشته تخصصی مهدویت در سال‎های 1397 تا 1399 ش که به خواست و استعانت الهی تا هم‎اکنون تداوم داشته است.

4) موسسه آموزش عالی حوزوی معصومیه وابسته به دفتر تبلیغات حوزه علمیه، تدریس دروس سطح سه و چهار تخصصی تفسیر و علوم قرآنی

5) تدریس دروس کارشناسی رشته تفسیر و علوم قرآنی در دانشکده علوم قرآنی میبد یزد به مدت 4 سال

6) تدریس دروس کارشناسی ارشد رشته تفسیر و علوم قرآنی در دانشکده اصول دین شهرستان دزفول به مدت 2 سال

7) تدریس دروس سطح سه رشته تفسیر و علوم قرآنی در حوزه علمیه مکتب الزهراء  سلام الله علیها شهرستان اهواز از سال تحصیلی 93 تا 97 به مدت 5 سال

8) تدریس دروس سطح چهار رشته تفسیر و علوم قرآنی در حوزه علمیه مکتب الزهراء سلام الله علیها شهرستان اهواز از سال 97 تا 99 ش که تا به امروز به خواست و استعانت خداوند متعال تداوم داشته است.

فصل سوم: تحقیق و پژوهش

نخستین بار در سال 1376 ش با قبولی در آزمون شفاهی و ورود به موسسه دایره المعارف فقه اهل بیت علیهم السلام با اشراف و مسئولیت مرحوم آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی ـ رحمة الله علیه ـ به خواست و توفیق خدای متعال، فعالیت‎های تحقیقی و پژوهشی را آغاز کردم و در آن موسسه به مدت 4 سال در بخش دایره المعارف به کارهای پژوهشی در زمینه فقه شیعه مذهب امامیه با سبک و اسلوب دانشنامه نویسی/ دایره المعارف نگاری اشتغال داشته‎ام و هم‎زمان و در همان سال یاد شده در دفتر پاسخگویی به سوالات و شبهات قرآنی وابسته به مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی حوزه علمیه قم با عده‎ای از اساتید و دانشوران همکاری تحقیقاتی می‎نمودم.

در سال 1384 ش به عنوان پژوهشگر با موسسه انتظار نور که هم اکنون به نام پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی شناخته می‎شود و وابسته به پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه است، فعالیت داشته و این همکاری تا سال 1388ش ادامه یافت.

از دیگر فعالیت‎های پژوهشی حقیر آن است که از سال 1388 ش تاکنون (1399 ش) به مدت 11 سال است که به عنوان داور و ارزیاب و عضو همکار در جشنواره علامه حلی رحمة الله علیه زیرمجموعه معاونت پژوهش حوزه‎های علمیه فعالیت داشته‎ام.

از دیگر فعالیت‎ها به عنوان استاد راهنما، مشاور و داور پایان نامه های دانش آموختگان حوزوی برادر و بطور عمده خواهر تاکنون اشتغال داشته‎ام.

فصل چهارم) تألیفات و آثار

به خواست و استعانت و توفیق خداوند توانا و دانا، تاکنون چند مقاله علمی ـ پژوهشی در مجلات تخصصی و نیز چند کتاب به قلم این بنده‎ی ناچیز به زیور طبع و نشر آراسته شده است و در دسترس عموم علاقه‎مندان به معارف دینی و قرآنی قرار گرفته است.

عناوین این دست‎نوشته‎ها عبارت است از:

1) ترجمه قرآن؛ معتقدان و منتقدان (مقاله)، مجله علمی تخصصی پیام جاودان، 1384 ش.

2) بازکاوی نظریه بازتاب فرهنگ زمانه در قرآن (مقاله)، همان مجله، 1383 ش.

3)   نبوت و نهاد حکومت در قرآن (مقاله)، روزنامه قدس، 1384 ش.

4) کتابشناسی توصیفی از غریب القرآن سجستانی (مقاله)، مجله پژوهشی کتاب ما، 1385 ش.

5) جریان روشن‎فکری التقاطی ایران در تفسیر قرآن (مقاله)، از سلسله مقالات کتاب آسیب شناسی جریان‎های تفسیری، ج 2، انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، بهار 1392 ش.

6) بررسی اصل کرامت انسانی در دولت مهدوی و اعلامیه جهانی حقوق بشر (مقاله)، از سلسله مقالات  هفتمین گفتمان مهدویت، شهریور 1384ش.

7) تبیین حقوق مالی اهل بیت علیهم السلام در قرآن و آثار و لوازم آن (مقاله)، مجله علمی ـ تخصصی نامه جامعه، ش 127، پاییز 97.

8) قرآن و عصمت اهل بیت علیهم السلام (کتاب)، انتشارات دانشکده اصول دین، قم، 1389 ش.

9) قرآن و عصمت اهل بیت علیهم السلام (کتاب)، انتشارات مهر امیرالمومنین علیه السلام، قم ، 1389 ش.

10) جهان آینده در اندیشه اسلامی (کتاب)، انتشارات مهر امیر المومنین علیه السلام، قم، چاپ سوم، 1393 ش.

11) شناخت‎نامه ابوالفضل العباس علیه السلام (کتاب)، انتشارات مهر امیر المومنین علیه السلام، قم، 1389 ش.

12) قرآن و فدک (کتاب)، انتشارات دانشکده اصول دین، قم، 1396 ش.

13) آیه ولایت و نظریه اندیشمندان و مفسران شیعه و اهل سنت (کتاب)، انتشارات دانشکده اصول دین، قم، 1391 ش.

14) آیه الولایه فی آثار مفکری و مفسری الشیعه الامامیه و اهل السنة، (کتاب) انتشارات دانشکده اصول دین، قم، 1395 ش.

15) قرآن و محبت اهل بیت ـ علیهم السلام ـ، (کتاب) انتشارات دانشکده اصول دین، قم، چاپ دوم، 1395 ش.

16) قصه فاطمه ـ سلام الله علیهاـ و فدک (کتاب)، انتشارات دانشکده اصول دین، قم، 1397 ش.

17) قرآن و حقوق مالی اهل بیت ـ علیهم السلام ـ (کتاب)، انتشارات دارالفکر، قم، 1399 ش.

18) تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)، ج 2، فصل چهارم با عنوان " تفسیر در هفت دهه‎ی آغازین عصر غیبت (330 ق ـ 400 ق)"، انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم، 1399 ش.

در پایان همواره خداوند متعال را در همه امور خالصانه بی‎نهایت شاکر و سپاسگزارم.

"سپاس در آغاز و انجام هر کار خداوند راست."

کم‎ترین بنده‎ی خدای متعال

علیرضا عظیمی‎فر

26/9/1399 ش

برابر با اول جمادی الاولی 1442